غافلگيري قاهر براي دشمن در صحنه نبرد
در اولين روزهاي دهه مباركه فجر بود كه جديدترين دستاورد صنعت دفاعي كشور با رونمايي از جنگنده قاهر 313 به نمايش درآمد.
اين رونمايي در حالي بود كه ايران سالها پيش در گامهاي اول، موفق به ساخت جنگندههاي آذرخش و صاعقه با استفاده از پلت فرمهاي موجود در كشور شده بود و شايد همين موضوع سبب شد تا با اعلام پيش خبر رونمايي جنگنده جديد، خيلي از افراد منتظر رونمايي نسل ارتقا يافتهاي از همان جنگندههاي گذشته باشند. اما "قاهر 313" همگان را با نمونه جديدي از نسل جنگندههاي موجود در دنيا مواجه كرد كه هيچ الگويي براي ساخت آن نميتوان يافت.
براي بررسي ويژگي جديدترين عقاب آسمان كشور كه دروازهاي براي ورود ايران به عرصه طراحي و ساخت جنگندههاي رادارگريز است، به گفت وگو با حسن پروانه مديرعامل شركت صنايع هواپيمايي ايران (صها) و مدير پروژه قاهر كه مديريت پروژه ساخت صاعقه را نيز برعهده داشت، نشستيم كه ماحصل آن در زير ميآيد.
* قاهر هيچ نمونهاي در جهان ندارد
پروانه در خصوص توانمندي ايران در طراحي فرم و بدنه جنگنده گفت:ما قبلاً در پروژه جنگندههاي آذرخش و صاعقه گامهاي بلندي در طراحي و ساخت جنگنده برداشتيم كه در اين دو پروژه از يك پلت فرم موجود در كشور استفاده كرده و آن را در برخي حوزهها ازجمله آيروديناميك، سامانهها، اويونيك و ... به گونهاي توسعه داديم كه با شرايط و نيازهاي ما مطابقت داشته باشد اما درباره "قاهر313" كار كاملاً متمايز است.
پروانه ادامه داد: اولين ويژگي اين پروژه اين است كه جنگنده جديد به لحاظ فرم و شكل، از يك قيافه منحصر به فردي برخوردار است كه اين طراحي، هيچ نمونهاي در دنيا ندارد و ما با طراحي اين جنگنده به نوعي از طرحهايي كه در نسلهاي گذشته در دنيا بكار ميرفت، فاصله گرفتيم.
وي خاطرنشان كرد:در هواپيماهاي نسل گذشته، عمدتاً بخش زيادي از ليفت (نيروي بالابرنده) بايد توسط بال هواپيما تحمل ميشد و بدنه، تنها ميزان كمي از اين ليفت و نيروي بالابرنده را تحمل ميكرد و اين يكي از خصوصياتي است كه در نسلهاي امروز جنگندهها تفاوت كرده به گونهاي كه بيشترين ميزان تحمل بر دوش بدنه قرار گرفته است.
مدير پروژه قاهر، افزود:يكي از مهمترين پارامترهاي ويژه در جنگندهها اين است كه بتوانند به گونهاي به نقطه ثقل دشمن تهاجم كنند كه دشمن غافلگير شده و توان هدف قرار دادن آن را نداشته باشد.اين ويژگي، شرايطي را براي جنگنده ايجاد ميكند كه بتواند خودش را تا موقع رسيدن به هدف، از ديد و رادارهاي دشمن مخفي نگه دارد.
* استتار تسليحات در بدنه جنگنده
پروانه با بيان اينكه مباحث مختلفي در حوزه طراحي مطرح ميشود كه از جمله آنها، بحث بازتابش امواج راداري و نيز ميزان استتار از ديد رادارهاي حرارتي يا حتي مخفي ماندن از ديد چشمي دشمن است، گفت: اينجاست كه موضوعاتي مانند تراكنش و جذب امواج در اصول طراحي اهميت پيدا ميكند و اينكه بتوان گازهاي خروجي از هواپيما و نيز گرماي آنها را كه از دهانه اگزوز خارج ميشود، مديريت كرد.
وي در همين راستا به اهميت طراحي جايگاه نصب تسليحات بر روي جنگنده اشاره كرد و گفت: يكي از موضوعاتي كه بيشترين بازتابش در امواج راداري را دارد، همين تسليحات است كه در نسلهاي گذشته، عمدتاً در زير بالهاي هواپيما نصب ميشدند.
مدير عامل صها خاطرنشان كرد:در جنگندههاي پيشرفته امروزي در جهان اين موضوع رعايت شده و تلاش ميكنند تا اين تسليحات را به نوعي از زير بال خارج كرده و استتار كنند. البته اجراي اين مفاهيم نيازمند يك سري اقتضائات است. ازجمله نوع طراحي بدنه كه خود به خود بايد از سطوح نرم آيروديناميك در نسلهاي قبلي به سمت سطوح شكسته پيش برويم.
پروانه يادآور شد:اين موضوع در جنگنده اف 117 ديده شد كه در بدنه آن، شكستهاي زيادي را شاهد بوديم هرچند در آن زمان، سطح دانش براي هواپيماهايي از اين دست بسيار پايين بود.
وي افزود:در عين حال ما ناگزيريم نوع بدنه را طوري طراحي كنيم كه بخشهايي ازتجهيزات و تسليحات را وارد بدنه كنيم. پس بايد سطح بدنه متفاوت از گذشته طراحي شود. نكته اينجاست كه براي تلفيق اين موارد با يكديگر، نياز به سطح بالايي از دانش است كه اين پيچيدگي و تخصص در حوزه دانشي، امروز تنها در انحصار كشورهاي معدودي است.
* آزمايش وضعيت قاهر با پرواز نمونه كوچك
مدير پروژه قاهر با اشاره به ويژگيهاي اين جنگنده بومي گفت:هيچ نيازي به توضيح نيست كه جنگنده قاهر به لحاظ شكل و فرم منحصر به فرد خود، در عين حال كه از شرايط ويژه كاهش سطح مقطع راداري (RCS) برخوردار است، به لحاظ قدرت مانورپذيري نيز وضعيت خوبي دارد كه اين را در پرواز مدل آن كه يك مدل Scale jet (مدل كوچك با موتور جت) بود مشاهده كرديم.
پروانه در خصوص سطوح شكسته بكارگرفته شده در بدنه قاهر نيز توضيح داد:وقتي به سمت استفاده از سطوح شكسته ميرويم، بخشي از خاصيتهاي ايروديناميك از دست ميرود، اما تركيب اين دو حوزه و رساندن طراحي به نقطه اوپتيموم (بهينه)، يكي از هنرهايي است كه متخصصين و طراحان بايد بتوانند به آن دست پيدا كنند.
* طراحي سامانهها، متناسب با نيازهاي عملياتي
وي با تأكيد بر اهميت استفاده از ابزار متناسب با نيازهاي عملياتي در نيروهاي مسلح، گفت:گاهي ممكن است ما نياز داشته باشيم از ابزار در اختيار خود استفاده متفاوتتري مبتني بر نياز خود داشته باشيم اما محدوديتهايي كه در ابزار هست موجب ميشود تا ما از برخي برنامههاي خود چشمپوشي كنيم چون اين ابزار متناسب با نياز عملياتي ما ساخته نشده است.
مديرعامل صها ادامه داد:براي مثال در حوزه جنگندههاي موجود در دنيا، سه پلت فرم اصلي وجود دارد كه يكي جنگندههاي آمريكايي است كه بر اساس نوع عمليات ارتفاع بالا و برد خاص تعريف شدهاند. جنگندههاي روسي نيز در تقابل با آمريكاييها و در اروپا نيز كه البته بيشتر در كشورهاي انگليس و فرانسه شاهد آن هستيم، جنگندهها متناسب با شرايط محدود اروپاييها تعريف ميشوند. البته اخيراً چينيها نيز براي ورود به اين حوزه تلاش بسياري مي كنند تا از بحث كپي سازي جنگندهها كه بيشتر هم روسي هستند، فاصله بگيرند.
وي گفت:كشورهاي ديگر اگر بخواهند از اين تجهيزات استفاده كنند، مجبورند شرايط طراحان اين چند كشور را بپذيرند و نيازهاي عملياتي خود را با اين شرايط وفق بدهند. اما ما امروز به جايگاهي رسيديم كه محصولات و تجهيزات عمده دفاعي خود را بر اساس نيازهاي عملياتي خودمان طراحي ميكنيم كه اين يك دستاورد بسيار بالا محسوب ميشود.
* توانايي عمليات قاهر در سه حوزه ارتفاع پست، متوسط و بالا
مدير پروژه قاهر با اشاره به برخي ويژگيهاي عملياتي جنگندههاي آمريكايي و روس، اظهار داشت: آمريكاييها بنابر طرحريزيهاي عملياتي خود تلاش ميكنند تا از ارتفاع بسيار بالا به سمت هدف هجوم ببرند كه اين موضوع در بخشي از جنگندههاي روسي نيز اعمال ميشود اما ما در ايران شرايط ديگري را تعريف كردهايم و معتقديم كه عمليات بايد در سه حوزه ارتفاع بالا، مياني و پست تعريف شود.
پروانه خاطرنشان كرد:پرواز در ارتفاع پست ميتواند ويژگيهاي فوقالعادهاي به جنگنده بدهد تا بتوان در يك جنگ پيچيده ناهمطراز، دشمن را كاملاً زمينگير كرد.
وي با بيان اينكه در طراحي قاهر نيز همه اين موارد در نظر گرفته شده است، تصريح كرد: يكي از دلايل بكارگيري بال شكسته در اين هواپيما، ايجاد قابليت پرواز در هر سه سطح است.
مديرعامل صها افزود:البته قابليت ويژهاي كه براي قاهر تعريف شده، پرواز در ارتفاع پست است؛ قابليتي كه در نمونههاي مشابه در دنيا ديده نميشود.
پروانه تصريح كرد:ارتفاع پست، ارتفاعي است كه بتوان در آن از شرايط Ground effect (اثرسطح) يك سطح استفاده كرد كه عمده جنگندهها در اين شرايط دچار اشكال ميشوند چراكه طراحي آنها براي مراحل بعد از گراند افكت صورت ميگيرد. اين همان نكتهايست كه شما وقتي ميخواهيد از يك محصول استفاده كنيد، شرايطي كه طراحان آن تجهيزات در نظر گرفتند، به شما تحميل ميشود ولي ما با طراحي بومي اين جنگنده توانستيم از اين مانع عبور كنيم.
* رادار گريزي با جذب امواج و عبور آنها
وي درخصوص جنس مواد بكار گرفته شده در بدنه جنگنده قاهر براي جذب امواج نيز اظهار داشت:در مبحث رادارگريزي چند موضوع براي كاهش سطح مقطع راداري يكي هواپيما مطرح است كه يكي از اين پارامترهاي مهم، مواد بكار رفته در بدنه است كه بايد توان جذب امواج را داشته باشد و يا بتواند امواج را از خود عبور دهد كه اينها در جنگنده قاهر لحاظ شده است.
* قاهر رونمايي شده ماكت نبود
مدير پروژه قاهر در پاسخ به اين سوال كه آيا نمونه رونمايي شده با توجه به نصب نبودن بسياري از تجهيزات آن، يك نمونه واقعي بود يا مدل (ماك آپ)، گفت:نمونهاي كه نمايش داده شد، نمونه اصلي بود كه بزودي وارد مرحله آزمايشهاي پروازي ميشود و در خصوص نصب تجهيزات نيز لزومي نداشت تا ما در اين مرحله، تجهيزات كامل را بر روي بدنه آن نصب كنيم.
* تجهيزات به مرور نصب خواهند شد
پروانه اضافه كرد:با شروع مرحله آزمايش و انجام آزمايشهاي اوليه پروازي، تجهيزات مورد نياز نيز به مرور روي جنگنده نصب خواهد شد كه از جمله آنها، Head of display (نمايشگر سر- بالا) است.
وي درباره تفاوت شكل بدنه رونمايي شده با نمونه آزمايش شده در تونل باد نيز توضيح داد:در مرحله طراحي با استفاده از نرمافزارهاي متعدد، شكل بدنه، آناليز شده و ما به يك الگوي اوليه ميرسيم و پس از آزمايش تونل باد نيز، پارامترهاي آناليز شده و داشتههايمان در آزمايش تونل باد را با يكديگر مقايسه كرده و تغييرات لازم را اعمال ميكنيم كه اين مراحل انجام شده و آزمايش تونل باد نيز در حقيقت براي تعيين تغييرات احتمالي مورد نياز است.
مديرعامل صها افزود: وقتي نمونه اوليه وارد تونل باد شد، با تحليلهايي كه داشتيم به شكل مورد نظر رسيديم و وارد مرحله جديد شديم كه بر اساس آن، مدل Scale ساخته و پروازهاي آزمايشي انجام خواهد شد.
* همه منتظر نمونه جديدي از نسل آذرخش يا صاعقه بودند
پروانه در بخش ديگري از گفت و گوي خود مبني بر اينكه بسياري از گمانهزنيها پيش از رونمايي اين بود كه ما با نسل ارتقا يافتهاي از جنگندههاي گذشته آذرخش و صاعقه روبرو خواهيم شد، گفت: بطور طبيعي اين گمانه زنيها وجود داشت اما ما در روند ساخت جنگندهها يك مسير رو به جلو را طي كرديم و نشان داديم كه حالا وارد فاز جديدي شديم كه ميتوانيم يك جنگنده با قيافه منحصر بهفرد مبتني بر نيازهاي ويژه عملياتي خود بسازيم.
وي ادامه داد:در حقيقت متخصصان وزارت دفاع اين جسارت را با تكيه بر دانش و تجربيات گذشته پيدا كردند كه به سمت يك طراحي پيشرفته و جديد بروند كه اين خود يك گام بلند در اين عرصه محسوب ميشود. اين نمونه ساخته شده هيچ مشابهي در جهان ندارد كه ما از روي آن الگو گرفته باشيم و اين تفاوتهاي ماهوي با ديگر جنگندههاي موجود در دنيا، در شكل و فرم قاهر بخوبي نمايان است.
* يكي از وجوه تشابه قاهر با اف 35
مدير پروژه قاهر افزود:در اين هواپيما براي كاهش سطح مقطع راداري، از زواياي خاص در بدنه استفاده شده كه اين نوع زوايا در هواپيماهاي معدودي كه در دنيا وجود دارد نظير اف22، اف 35 و يا جنگنده روسي pakfa نيز مشاهده ميشود.
پروانه تصريح كرد:سطح مقطع راداري يك هواپيما از زواياي مختلف جلو، عقب، بالا، پايين و كنار، متفاوت است و جنگنده پيشرفتهاي كه ما ساختيم از سطح مقطعي برخوردار است كه بتواند دشمن را در شرايط عملياتي كاملاً غافلگير كند.
وي سامانههاي الكترونيكي و نرمافزارهاي بكار رفته در اين جنگنده را بومي عنوان كرد و افزود:اين تجهيزات قابليت هاي خاص خود را دارد كه در عين حال قابل توسعه نيز هستند و در اين زمينه نيز ما شاهد يك حركت طوفنده توسط متخصصان وزارت دفاع هستيم.
مديرعامل صها با بيان اينكه اين روند، يك روند تكاملي رو به جلو است، تأكيد كرد:با رونمايي از جنگنده قاهر بسياري از متخصصين غافلگيرشدند و انتظار چنين رشد سريعي را در داخل كشور نداشتند كه ما بتوانيم از ساخت جنگندههاي آذرخش و صاعقه به شكل و فرم جديدي مثل جنگنده قاهر برسيم.
* علت نصب نمايشگرهاي آنالوگ در نمونه رونمايي شده
پروانه در خصوص بكارگيري نمايشگرهاي آنالوگ در كابين جنگنده رونمايي شده نيز توضيح داد:به طور طبيعي چون ما بكارگيري يك سامانه Full glass cockpit (كابين با نمايشگرهاي كاملا ديجيتالي) را در دست اقدام داشتيم، ضرورتي نديديم در همان آزمايشهاي اوليه، تمام تجهيزات را بكار ببريم و احتمالات طراحي خاص خودمان را هم در نظر گرفتيم.
وي افزود:در تمام دنيا اين اين يك امر متداول است كه براي اطمينان بيشتر، بخشهايي از تجهيزات آنالوگ را در داخل كابين قرار داديم تا اگر در مرحله آزمايش، اشكالي پيش آمد، خلبان بتواند از آنها استفاده كند ولي به طور طبيعي بعد از طي مراحل آزمايش، با استفاده از تجهيزات الكترونيكي طراحي شده، مجموعه را به طور كامل آماده و عملياتي خواهيم كرد.
* نصب صندلي بومي خلبان منتظر ابلاغ مجوز
پروانه در خصوص استفاده از صندلي خلبان در اين جنگنده نيز گفت:اين مدل صندلي كه فعلاً استفاده كرديم، داخلي نيست ولي ما منتظر مجوز نصب صندليهاي داخلي خودمان هستيم كه بعد از آن روي جنگنده قاهر نيز نصب خواهد شد.
* تك موتوره يا دوموتوره بودن؛ مسئله اين است
موضوع تك موتوره بودن جنگده قاهر و ميزان اطمينان به موتور نيز مبحث ديگري بود كه مدير پروژه قاهر به آن اشاره كرد و اظهار داشت:تك موتوره يا دوموتوره بودن هواپيما، بستگي به نوع عمليات آن دارد.
براي مثال آمريكاييها در يك مقطع زماني دو جنگنده اف15 و اف16 را ساختند كه يكي دو موتوره و ديگري تك موتوره بود كه البته هركدام از اينها هم براي انجام مأموريتهاي خاصي طراحي و ساخته شدند.
وي ادامه داد:تعداد موتورها علاوه بر نقاط قوت، نقاط ضعفي نيز دارند و ما ديديم كه آمريكاييهاي در طراحي و ساخت جنگندههاي نسل جديد، بعد از ساخت جنگنده اف22 كه يك جنگنده دوموتوره بود، آن را تصحيح كرده و جنگنده اف35 را ساختند كه يك جنگنده تك موتوره است هرچند هنوز اين هواپيما كه چند ساليست رونمايي شده، هنوز در مراحل تكميل و آزمايش قرار دارد.
مديرعامل صها افزود:جنگنده قاهر نيز دقيقاً بر اساس سياستها و نيازهاي عملياتي خودمان طراحي شده كه خاصيتهاي منحصر به فردي دارد.
* تعمير و نگهداري قاهر آسان خواهد بود
پروانه درخصوص مبحث تعمير و نگهداري اين جنگنده و اينكه چقدر در ميزان راحتي اورهال آن كار شده است نيز خاطرنشان كرد:اين موضوع يعني اورهال سبك و سنگين هواپيماها، مبحث بسيار مهمي است كه در انواع جنگندهها متفاوت است.
وي با بيان اينكه برخي هواپيماها در جهان با همين رويكرد تعمير و نگهداري آسان ساخته ميشوند، گفت:ما در بحث تعمير و نگهداري هواپيماها توانمندي بسيار بالايي داريم و شركت صنايع هواپيمايي ايران، 40 سال است كه در حوزه تعميرات هواپيماها (چه شرقي و چه غربي) كار ميكند و ما در اين خصوص تبحر بالايي داريم و جنگنده جديد قاهر نيز از همين قِسم هواپيماهايي است كه تعمير و نگهداري آساني خواهد داشت.
مدير پروژه قاهر درخصوص عمر پروازي اين جنگنده نيز گفت:آنچه در دنيا متداول است اينست كه عمر جنگندهها معمولاً براي بيست سال يا ميزان پرواز 6 تا هشت هزار ساعت تعيين ميشود كه البته اين عمر در مراحل بعدي نيز قابل توسعه است.
* دهانه ورود هوا براي زاويه حمله بالاي 26 درجه
پروانه همچنين به مكانيابي و شكل طراحي دهانه ورود هواي جنگنده قاهر اشاره كرد و افزود:اين دهانه بر اساس موتور جت و شرايط هواي مشخص و ارتفاعي كه هواپيما در آن حيات خواهد داشت، طراحي و تعريف مي شود. مثلاً اگر هواپيما براي ارتفاع 60 هزار پا ساخته ميشود، دهانه ورود هواي آن بايد هم در ارتفاع 60 هزار پايي و هم ارتفاع پايينتر، عملكرد مشخصي داشته باشد.
وي موضوع مهم در اين خصوص را زاويه حمله يك جنگنده دانست و افزود:وقتي هواپيما در زاويه حمله قرار ميگيرد، جريان هوا ميتواند در دهنه ورودي، ايجاد اختلال كند كه در اين جنگنده براي بالاي 26 درجه زاويه حمله، طراحي و آزمايش شده كه آزمايشهاي آن نيز موفق بوده است.
* قابليت سوختگيري جنگنده قاهر در مراحل بعدي
مديرعامل صها در پاسخ به اين سوال كه براي قابليت سوختگيري هوايي اين جنگنده چه برنامههايي در دست است، گفت:ما در بحث سوختگيري هوايي، قابليتهاي فوق العادهاي داريم و قطعاً از تمام دانش خودر در اين حوزه در جنگنده قاهر نيز استفاده خواهيم كرد.
پروانه در عين حال تأكيد كرد: برنامههاي ما كاملاً مشخص است و سعي داريم گام به گام همه اين برنامهها را پيش ببريم و لزومي ندارد در گام اول كه وارد آزمايشها ميشويم، بخواهيم اقدامات مراحل نهايي را هم انجام بدهيم.
* فضاي باز براي خلبان در داخل كاكپيت
وي درخصوص كانوپي (پوشش طلقي كابين) بكار رفته در جنگنده قاهر نيز با بيان اينكه اين شكل كانوپي در نسلهاي جديد جنگندهها بكار رفته، گفت:در نسلهاي قديمي چون بدنه هواپيما، ليفتبري زيادي نداشت، لذا از كانوپيهاي كوچك استفاده ميشد كه خلبان نيز در آن قدرت عمل زيادي نداشت ولي در نسلهاي جديد، اين فضا قدري متفاوت شد و خلبان جاي زيادي در آن دارد و چون قرار است تجهيزاتي نيز در جلو و پشت خلبان نصب شود، لذا ميطلبد كه فضاي بيشتري در كابين داشته باشيم.
* قاهر به تجهيزات بومي مسلح خواهد شد
مدير پروژه قاهر در خصوص تسليحاتي كه در اين جنگنده بكار گرفته خواهد شد نيز اظهار داشت: سياست دفاعي ما، استفاده از تجهيزات بومي و ساخت داخل است و ما نيز بعد از انجام مراحل بعدي آزمايشها، اقدام به نصب همين تسليحات بومي بر روي جنگنده قاهر خواهيم كرد.
* بسترهاي توليد انبوه آماده است
پروانه همچنين به موضوع توليد انبوه اين جنگنده جديد پرداخت و گفت:توليد انبوه هر سامانه بر اساس سياستها و دستورالعملهاي ابلاغي صورت ميگيرد و آنچه ما صورت داديم، آماده سازي بسترهاي لازم براي توليد انبوه اين پرنده بود كه طبق برنامه انجام شده است.
* تاييد قاهر توسط متخصصان هوايي
وي در بخش ديگري از اين گفت و گو به برداشت اشتباه برخي رسانه مبني بر اعلام انجام پرواز توسط نمونه نهايي قاهر اشاره كرد و افزود:اين هواپيما در مراحل بعدي آزمايش هاي تاكسي و پروازي را انجام خواهد داد.
مديرعامل صها افزود:آقاي رئيسجمهور در روز رونمايي از قاهر به درستي فرمودند كه يكي از خلبانان باسابقه نيروي هوايي كه چندين هزار ساعت پرواز در كارنامه خود دارد، عملكرد اين جنگنده را به عنوان يكي كارشناس تائيد كرده كه البته برخي رسانهها اشتباها اينطور برداشت كردند كه گويا قاهر پروازي داشته كه البته بعداَ اين اشتباه را تصحيح كردند.
پروانه در بخش پاياني اين گفت و گو به موضوع تحريمهاي صورت گرفته عليه كشورمان در طول سالهاي پس از انقلاب و نيز تأثير آن بر رشد روند خودكفايي در صنايع دفاعي اشاره كرد و گفت:از ابتداي پيروزي انقلاب كه ملت ايران به رهبر و مقتداي خود لبيك گفتند، دشمنيهاي كشورهاي مستكبر شروع شد و با تمام قوا سعي كردند تا به انحاي مختلف مانع رشد و پيشرفت ملت ايران شوند و در اين مسير هر كاري كه از دستشان برآمد، دريغ نكردند.
* دستاوردهاي نظامي، تقديم ملت صبور ايران
وي ادامه داد:جنگ هشت ساله تحميلي، محاصره اقتصادي، تهاجم شديد فرهنگي و تشديد تحريمها عليه ملت ايران تنها يك هدف را دنبال ميكند و آن هم آزار دادن ملت ايران است تا از اين طريق به خيال خود انتقام بگيرند اما ملت ما در طول اين سالها ثابت كرد كه حتي يك قدم هم از آرمانها و اهداف خود عقب نشيني نخواهد كرد.
پروانه با بيان اينكه همه اين پيروزيها و پيشرفتها را مديون ايستادگي ملت ايران هستيم، ادامه داد:مردم كم نظير ما با وجود تحمل همه اين فشارها، هيچگاه دست از حمايت دانشمندان و متخصصين مجموعه دفاعي كشور برنداشتند و ما نيز همه اين افتخارها را دو دستي تقديم ملت عزيز ايران مي كنيم.
وي خاطرنشان كرد: يادمان نرود كه برخي كشورها با اعمال تحريمهايي بسيار محدودتر از آنچه عليه ايران شكل گرفته، دست خود را بالا بردند و تسليم شدند.
