صور اینکه ایران تحت فشار تحریم ها تغییر رفتار دهد، یک داستانسرایی است
این نکته نیز قابل درک است، چرا که نه افکار عمومی آمریکا و نه اسرائیل ، تمایلی به درگرفتن جنگی دیگر در خاورمیانه ندارد. در نتیجه برای حامیان اقدام نظامی این رویکرد ساده تر خواهد بود که نارضایتی داخلی را نسبت به هر گونه توافق با ایران افرایش داده و چشم انداز راهکار مسالمت آمیز را برای توجیه اقدام نظامی، مخدوش کنند.
با نگاهی دقیق تر می توان دریافت که مدافعان گزینه نظامی در مقایسه با آن دسته از سیاستمداران که رویکرد دو سویه تحریم و مذاکره را ترجیح می دهند، نگاه واقع بینانه ای ندارند.
در هر صورت، یک حمله به تاسیسات هسته ای ایران نیز قادر نخواهد بود، توانایی های هسته ای جمهوری اسلامی را برای همیشه از بین ببرد و باید چند حمله در بازه زمانی یک ساله انجام شود تا نتیجه مورد نظر حاصل شود.
این چشم انداز، پرسش هایی را در ذهن ایجاد می کند. برای مثال آیا حمله ها بر اساس برآوردهای جاسوسی می تواند به اندازه ای دقیق باشد که آیب انسانی نداشته باشد؟ یا اینکه افکار عمومی از چنین حمله ای بدون پایان مشخص حمایت خواهند کرد؟
باید گفت واقع بینانه ترین گزینه ای که جامعه بین المللی می تواند به آن اعتماد کند این است که ایران با تعهداتی زمینه دسترسی به سلاح هسته ای را از بین برده و با بازرسی های گسترده تر موافقت کند. چرا که نظام نظارتی کنونی در صورتی که غرب با انجام عملیات غنی سازی محدود در ایران موافقت کند، کافی نخواهد بود. این در حالی است که گسترش نظارت ها را می توان از طریق چارچوب مذاکره ای با ایران، تبیین کرد.
تجربه عراق در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. به دنبال جنگ خلیج فارس در سال 1991، عراق ناگزیر به پذیرش رژیم نظارتی گسترده تر بر برنامه های هسته ای اش شد و آنها ناظر انهدام برنامه های هسته ای، بیولوژیکی و شیمیایی عراق بودند.
در دسامبر 1998، انگلیس و ایالات متحده بدون مجوز سازمان ملل به عراق حمله کردند و این اقدام موجب شد، عراق بازرسان بین المللی را اخراج کند. این روند موجب شد که جامعه بین اللمل اطلاعات کافی از برنامه های تسلیحاتی عراق نداشته باشد و در نتیجه همین شکست جمع آوری اطلاعات بود که تهاجم به عراق در سال 2003 اتفاق افتاد.
واقع گرایانه ترین رویکرد برای جلوگیری از تکرار چنین فاجعه ای در مورد ایران، ایجاد راهکار مذاکره ای و حفظ و گسترش نظام بازرسی ها از تاسیسات هسته ای ایران است. به این ترتیب، بر خلاف عراق، اطلاعات کافی از برنامه های هسته ای ایران به دست می آید و در صورت لزوم زنگ خطرها به صدا در خواهد آمد. البته باید گفت با توجه به فشار تحریم ها، تضمینی وجود ندارد که ایران با این راهکار موافقت کند و در این صورت احتمال برگزاری چند دور مذاکره بدون نتیجه وجود خواهد داشت. اما مذاکرات، شامل پیشنهاد مشوق ها و تهدید به تحریم بیشتر، در فضای امروز دست کم گزینه ای حقیقی تر به نظر می رسد.